Fakty na temat dżdżownic
1. Wyższe plony dzięki dżdżownicom
Na całym świecie dżdżownice przyczyniają się do zwiększenia plonów zbóż o 6,5%, a w Europie ten wzrost wynosi nawet 7,4% (1).
2. Dostosowanie do zdarzeń związanych z intensywnymi opadami deszczu
Głęboko kopiące dżdżownice mogą chronić przed powodziami. W ciągu minuty do korytarza stworzonego przez dżdżownicę może wpłynąć do 1000 ml wody (2).
3. Więcej wody dla roślin
Płytko kopiące dżdżownice rozprowadzają wodę deszczową w kierunku korzeni roślin i zwiększają zdolność magazynowania wody o 16% (4). W rezultaciew okresie możliwych niedoborów wody (między majem a październikiem) jest do 3% więcej wilgoci w glebie (*).
4. Zmniejszają erozję
Odchody dżdżownic są 5 razy bardziej stabilne niż zaorana gleba, co zwiększa jej stabilność (*). Gleba jest utrzymywana razem i chroniona przed erozją wodną i wietrzną (4). Średnio 7 ton/ha wierzchniej warstwy gleby i składników odżywczych jest traconych rocznie w wyniku erozji.
5. Więcej składników odżywczych dostępnych dla roślin
Dżdżownice rocznie produkują do 5 ton odchodów na hektar (5), zawierających do 45% więcej fosforu, azotu i potasu w porównaniu z otaczającą glebą, a wartość pH wzrasta o 0,5 jednostki (6).
6. Wspomaganie mikoryzy
Ochrona dżdżownic wspomaga również mikoryzę (7). Mikoryza to symbiotyczne połączenie grzybów z korzeniami roślin. To połączenie wspomaga rośliny w zaopatrzeniu w składniki odżywcze i wodę. W szczególności przyczynia się do poprawy dostępności fosforu i innych składników mineralnych, takich jak potas.
7. Mniej chorób roślin dzięki dżdżownicom
Dżdżownice mogą również ograniczać choroby roślin i zjadać na przykład Fusarium (8), Sclerotinia (9) i Rhizoctionia (10).
8. Oszczędności
Dżdżownice pracują w glebie za darmo, napowietrzają glebę i kopią do 1,5 km korytarzy na metr sześcienny (11). Dżdżownice również przyczyniają się do wprowadzania resztek pożniwnych, przerabiając na hektarze około 6 ton resztek roślinnych rocznie(12). Oznacza to mniejsze zużycie oleju napędowego i oszczędność CO2.
9. Żyzność gleby
Dżdżownice zwiększają żyzność gleby, przetwarzając rocznie 1,6 tony gleby na hektar (13). Odchody dżdżownic mają o 48% wyższą zawartość materii organicznej niż otaczająca je gleba (6). Ponadto odchody dżdżownic są bogate w cukry, które z kolei służą jako pokarm dla mikroorganizmów. Zapoczątkowuje to skomplikowaną interakcję między dżdżownicami i mikroorganizmami, budując strukturę gleby i uwalniając składniki odżywcze. Wszystko to ostatecznie zwiększa żyzność i odporność gleby.
10. I tak wiemy o tym od 1789 roku
„… [Robaki wspomagają wegetację] … poprzez wiercenie, przewiercanie i napowietrzanie gleby, co czyni ją przepuszczalną dla deszczu i korzeni roślin; wciągając słomę i łodygi; a przede wszystkim, tworząc niezliczone grudki ziemi, które nazywamy dżdżowniczym nawozem, a które, jako ich odchody, są doskonałym nawozem dla zbóż i traw.” Gilbert White (1789).
a znany wszystkim Karol Darwin w książce „O pochodzeniu gatunków” („On the Origin of Species”) z 1859 roku pisał o dżdżownicach tak:
„Dżdżownice są najważniejszymi budowniczymi gleby, a ich działalność znacząco wpływa na żyzność gleby oraz ogólny stan ekosystemu.”
Darwin dżdżownicom poświęcił całą książkę: „O tworzeniu się gruntu przez działalność robaków” („The Formation of Vegetable Mould, Through the Action of Worms”), opublikowana w 1881 roku
Bibliografia
1. Fonte SJ, Hsieh M, Mueller ND. Earthworms contribute significantly to global food production. Nat Commun. 2023 Sep 26;14(1):5713.
2. Shipitalo MJ, Butt KR. Occupancy and geometrical properties of Lumbricus terrestris L. burrows affecting infiltration. Pedobiologia. 1999 Nov;43(6):782–94.
3. Hallam J, Hodson ME. Impact of different earthworm ecotypes on water stable aggregates and soil water holding capacity. Biol Fertil Soils. 2020 Jul;56(5):607–17.
4. Barthès B, Roose E. Aggregate stability as an indicator of soil susceptibility to runoff and erosion; validation at several levels. CATENA. 2002 Apr;47(2):133–49.
5. Torppa KA, Taylor AR. Alternative combinations of tillage practices and crop rotations can foster earthworm density and bioturbation. Applied Soil Ecology. 2022 Jul;175:104460.
6. Van Groenigen JW, Van Groenigen KJ, Koopmans GF, Stokkermans L, Vos HMJ, Lubbers IM. How fertile are earthworm casts? A meta-analysis. Geoderma. 2019 Mar;338:525–35.
7. Pelosi C, Taschen E, Redecker D, Blouin M. Earthworms as conveyors of mycorrhizal fungi in soils. Soil Biology and Biochemistry. 2024 Feb;189:109283.
8. Wolfarth F, Schrader S, Oldenburg E, Weinert J, Brunotte J. Earthworms promote the reduction of Fusarium biomass and deoxynivalenol content in wheat straw under field conditions. Soil Biology and Biochemistry. 2011 Sep;43(9):1858–65.
9. Euteneuer P, Wagentristl H, Steinkellner S, Scheibreithner C, Zaller JG. Earthworms affect decomposition of soil-borne plant pathogen Sclerotinia sclerotiorum in a cover crop field experiment. Applied Soil Ecology. 2019 Jun;138:88–93.
10. Bonkowski M, Griffiths BS, Ritz K. Food preferences of earthworms for soil fungi. Pedobiologia. 2000 Jan;44(6):666–76.
11. Capowiez Y, Sammartino S, Michel E. Using X-ray tomography to quantify earthworm bioturbation non-destructively in repacked soil cores. Geoderma. 2011 Apr;162(1–2):124–31.
12. Bentley P, Butt KR, Nuutinen V. Two aspects of earthworm bioturbation: Crop residue burial by foraging and surface casting in no-till management. European Journal of Soil Biology. 2024 Mar;120:103575.
13. Curry JP, Schmidt O. The feeding ecology of earthworms – A review. Pedobiologia. 2007 Jan;50(6):463–77.
* Pia Euteneuer, niepublikowane.
